PLEN
Główna Konkurs Rys historyczny Moda damska Moda męska Modrzejewska Ciekawostki E-learning Inne
Modrzejewska
Biografia
Autokreacja
Madame Helena - film
Moda Modrzejewskiej
Kostiumy i suknie
Paleta kolorów
Nauka sztuki krawiectwa damskiego
Bielizna
Zachowane kostiumy
Porcja
Katarzyna Aragonska
Laodamia
Adrianna i Camilia
Rozalinda
Kleopatra
Koronki
Beatrycze
Zakończenie
Fotografia
Helena Modrzejewska i Leopold Kronenberg
INSPIRACJE: Fotogaleria
REKONSTRUKCJE: Opisy strojów i wykroje
Krynolina Radziwiłłówna (1865)
Krynolina z aksamitkami (1865)
Atłasowa (1867)
Krynolina w pasy (1868)
Krynolina z meandrami (1869)
Amazonka (1870)
Turniura balowa 1 (1871)
Turniura balowa 2 (1871)
Maria Stuart (1872)
Córka króla (1873)
Princesska z kwiatkami (1878)
Julia (1878)
Kleopatra (1880)
Princesska z futrem (1880)
Princesska biało-czarna (1882)
Frędzle (1884)
Turniura biała (1885)
Turniura z szabelką (1886)
Balowa z koralikami (1891)
Secesja guziki (1898)
Strój kąpielowy (1900)
Sececja klasyczna (1903)
Modrzejewska – królowa nowoczesnej reklamy

Barbara Szewczyk
Helena Modrzejewska od zawsze wiedziała, jak ważna jest siła reklamy. Druga połowa XIX wieku to okres przemiany społeczeństw i bogacenia się mieszczaństwa. W tym czasie niezwykle rozkwitła prasa popularna, która, jak dziś, obsypana była reklamami różnych artykułów. Rozwijające się wielkie fortuny przemysłowców wymagały nowego podejścia do rynku zbytu, a nowoczesne społeczeństwo, które zaspokoiło już pierwsze potrzeby bytowe, mogło przebierać w produktach. Młoda aktorka trafiła w taki właśnie świat i próbowała promować swoje umiejętności jak każdy inny produkt. Już w Polsce produkowano cukierki owinięte w papierki z wizerunkiem Modrzejewskiej, a na wystawach sklepowych stawiano jej fotografie. Jednak dopiero w Ameryce pani Helena zetknęła się z prawdziwie nowoczesnym marketingiem. Takim, jakiego my uczymy się dopiero od dwudziestu lat. Kamienice Nowego Jorku, pierwszego miasta, które odwiedziła, były obwieszone reklamami od góry do dołu. Tutaj nie było innej szansy na przeżycie niż oddanie się w ręce menadżera, który wymyślał najbardziej absurdalne sposoby na wypromowanie aktorki.
Helena Modrzejewska w Tygodniku Powszechnym z 1880 r. - Kolekcja Krzysztofa Ciepłego, Kalifornia. Reklama kremu Recamier. - Kolekcja Krzysztofa Ciepłego, Kalifornia. Mydła z linii Modjeska firmy Larkin. - Kolekcja Krzysztofa Ciepłego, Kalifornia. Proszek do zębów linii Modjeska firmy Larkin - reklama w folderze i buteleczka. - Kolekcja Krzysztofa Ciepłego, Kalifornia.
Modrzejewska, na początku opornie, w końcu całkiem się temu poddała. Nauczyła się z wielką swobodą opowiadać o drogocennych koliach, które rzekomo dostała od cara Rosji, czy oryginalnym indyjskim kaszmirowym szalu, prezencie od rosyjskiej księżniczki. Osławiona kolia w rzeczywistości była sztuczna i kosztowała nie trzysta tysięcy, ale trzydzieści dolarów. Gdy kobiety z fanklubu podarowały jej małego pieska, menadżer nakazał Helenie pokazywać się z nim co jakiś czas. Aby zwrócić uwagę na ekstrawagancję artystki, namówił ją do kupienia dwóch małych aligatorów, którym artystka wiązała na szyi wstążeczki i nazywała je Jaś i Małgosia. Jakby i tej ekstrawagancji było mało, miała strzelać do tarczy w swoim pokoju hotelowym podczas udzielania wywiadu młodemu dziennikarzowi o nazwisku Pulitzer – przecież musi gdzieś ćwiczyć strzały przed spektaklem, a pokój hotelowy najlepiej się do tego nadaje.
Należało też zwrócić uwagę publiki na to, że europejska hrabina nie przywiązuje wagi do kosztowności, dlatego w gazetach co jakiś czas pojawiała się plotka, że Modrzejewska zgubiła drogi element biżuterii. Jej mężowi, mimo że pochodził z arystokracji, nie przysługiwał hrabiowski tytuł, który byłby wspaniałą reklamą. Jednak Modrzejewska posługiwała się tym tytułem, a Amerykanie tłoczyli się przy kasach, żeby zobaczyć na scenie prawdziwą hrabinę z Europy.
Połowa kobiecej publiczności chodziła na Modrzejewską, by podziwiać jej bogate toalety. Nie bez powodu zatem producenci ubrań i akcesoriów zwracali się do niej z prośbą o sygnowanie nazwiskiem ich produktów lub wysyłanie listu polecającego. W gazetach coraz częściej pojawiały się reklamy: Modjeska jacket, Modjeska hat, gloves, corset czy shoes (żakiet, kapelusz, rękawiczki, gorset, buty). Modjeska (czyt. Modrzeska) to zangielszczona forma jej pseudonimu. Modrzejewska nosiła także na scenie suknie i płaszcze szyte w słynnych domach mody, jako ich reklamę. W tamtych czasach znane osobistości nie otrzymywały jednak żadnej gratyfikacji z tytułu reklamowania produktu. Uznawano bowiem, że jest to obopólna korzyść. Produkt zyska na sławie, a nazwisko reklamującego pojawi się w tylu miejscach, że sam będzie przez to reklamowany. Dziś byłoby to nie do pomyślenia, wiemy, jak często mówi się o wysokich stawkach aktorów występujących w reklamach. Modrzejewska byłaby milionerką, gdyby otrzymywała za reklamy takie honoraria, jak dziś.
Modjeska Jacket - reklama w folderze. - Kolekcja Krzysztofa Ciepłego, Kalifornia. Pocztówki ze zdjęciami posiadłości Modrzejewskiej Arden w Kalifornii. - Kolekcja Krzysztofa Ciepłego, Kalifornia. Karta do gry z wizerunkiem Modrzejewskiej, jako królowej. - Kolekcja Krzysztofa Ciepłego, Kalifornia. Perfumy linii Modjeska firmy Larkin - reklama w folderze i buteleczka. - Kolekcja Krzysztofa Ciepłego, Kalifornia.
Jednym ze słynniejszych produktów sygnowanych jej nazwiskiem była linia kosmetyków Modjeska firmy Larkin. To pierwsza w Stanach Zjednoczonych niezwykle popularna firma wysyłkowa. Kosmetyki zamawiano za pośrednictwem katalogu. W linii Modjeska znajdowały się różnego rodzaju perfumy, mydełka, pudry, kremy, proszek do zębów i talk do ciała. Dodatkowo drukowano barwne kalendarze reklamujące tę linię kosmetyków. W liście z 1889 roku do właściciela firmy Larkin, aktorka dziękuje mu za przesłane kosmetyki. To znaczy, że podarunek w postaci kosmetyków był jedyną forma podzięki od firmy za użyczenie nazwiska. Linia kosmetyków Modjeska z firmy Larkin była produkowana do lat sześćdziesiątych dwudziestego wieku, do dnia, w którym firmę zamknięto.
Mydełka linii Modjeska firmy Larkin. - Kolekcja Krzysztofa Ciepłego, Kalifornia. Kalendarze reklamujące linię kosmetyków Modjeska firmy Larkin. - Kolekcja Krzysztofa Ciepłego, Kalifornia. Kilka stron z folderu promującego kosmetyki linii Modjeska firmy Larkin. - Kolekcja Krzysztofa Ciepłego, Kalifornia. Buteleczki po talku do ciała i perfumach linii Modjeska firmy Larkin. - Kolekcja Krzysztofa Ciepłego, Kalifornia.
Wyprodukowano także porcelanowy serwis Modjeska, składający się z pięćdziesięciu sześciu elementów. Można było kupić talię kart z wizerunkiem madame Heleny lub kolekcjonować małe kartonowe portreciki aktorki, sprzedawane wraz z papierosami firmy Duke’s Cigarettes. Aktorka reklamowała również wieczne pióro Waterman, opisując w gazecie, jak zadowala ją jego użytkowanie. Sprzedawano karty pocztowe z wizerunkiem jej kalifornijskiej posiadłości. Jej imię nadano statkowi wycieczkowemu.
Najbardziej niezwykłe jest to, że w Stanach Zjednoczonych do dziś nie brakuje produktów sygnowanych jej nazwiskiem. Od czasów Modrzejewskiej produkuje się cukierki Modjeska Caramels. Dwie amerykańskie firmy szczycą się tą samą legendą. Podczas występów wielkiej aktorki w małym miasteczku miejscowy cukiernik zapytał, czy może nazwać swoje cukierki The Modjeska’s. Ona zgodziła się i podarowała mu dużą fotografię z autografem, która przez lata wisiała w witrynie cukierni. Dzisiaj kilka firm produkuje karmelki Modjeska’s. Firma Bauer’s zajmuje się wyłącznie ich produkcją według niezmienionej dziewiętnastowiecznej receptury. Są to typowo amerykańskie cukierki, oparte na lubianej tam piance marshmellow, oblanej ciągnącym karmelem.
Obrazek do kolekcjonowania sprzedawany z paczkami papierosów i fotografia, na której wzorowano rycinę. - Kolekcja Krzysztofa Ciepłego, Kalifornia. Obrazek do kolekcjonowania sprzedawany z paczkami papierosów i fotografia, na której wzorowano rycinę. - Kolekcja Krzysztofa Ciepłego, Kalifornia. Obrazek do kolekcjonowania sprzedawany z paczkami papierosów i fotografia, na której wzorowano rycinę. - Kolekcja Krzysztofa Ciepłego, Kalifornia. Pocztówka reklamująca parowiec wycieczkowy o nazwie Modjeska. - Kolekcja Krzysztofa Ciepłego, Kalifornia.
Popularna dzisiaj firma rowerowa Felt wyprodukowała niedawno damski rower spacerowy i nazwała go Modjeska. Wykaligrafowany podpis pani Heleny zdobi pokrywę łańcucha. Helena Modrzejewska jest ważną postacią dla hrabstwa Orange w Kalifornii. Rozdaje się tam nagrodę w zawodach konnych Modjeska. A centrum kulturalne w Costa Mesa funduje nagrodę imienia Heleny Modjeskiej za wybitne osiągnięcia w dziedzinie kultury. Do dziś istnieje „Modjeska Theatre”, założony w rok po śmierci aktorki na jej cześć w Milwakee w stanie Illinois.
Jeszcze jedna poważna firma amerykańska sygnuje się tym nazwiskiem. Syn wielkiej aktorki, Ralph Modjeski, został konstruktorem mostów i wraz ze wspólnikiem założył firmę, która po dziś dzień zajmuje się wielkimi przedsięwzięciami budowy mostów na szerokich rzekach Ameryki, firma nazywa się Modjeski & Masters.
W południowej Kalifornii wiele miejsc nosi imię Modrzejewskiej: szczyt wzgórza, kanion i park. W miasteczku Anaheim znajduje się jedyny na świecie pomnik tej wielkiej aktorki. Aż chciałoby się zapytać, gdzie w Polsce jest tyle żywych pamiątek po niej? Warto przypominać, jak nowoczesną i świadomą osobą była Helena Modrzejewska. Wielu z nas zapomina, że wiek XIX rozwijał się z niezwykłym pędem, dorównując tempu rozwoju kraju, w którym żyła ta wyjątkowa kobieta. Modrzejewska doskonale wpasowała się w ten pęd, bo mogła biec przed siebie ile sił w nogach, co przecież najbardziej kochała.
© Muzeum Pałac w Wilanowie 2011. Wszelkie prawa zastrzeżone.
stat